تحلیل پیوستگی نشانگرهای مولکولی ریزماهواره برای شناسایی نواحی ژنومی موثر بر رشد در کروموزوم 18 گوسفند نژاد لری- بختیاری

از میان نژادهای گوسفند بومی ایران گوسفند لری- بختیاری، سنگین وزن ترین آنها می باشد. در این نژاد، رشد به عنوان مهمترین صفت اقتصادی مطرح است و تاکنون وزن شیرگیری و وزن 6 ماهگی به عنوان مهمترین معیارهای انتخاب در این نژاد به کار گرفته شده اما فرآیند انتخاب اغلب در این نژاد فقط بر مبنای اطلاعات فنوتیپی و بدون داشتن تفاوت های ژنتیکی افراد در سطح dna آنها صورت گرفته است. فنآوریهای مولکولی به شکل نشانگرهایی که تفاوت افراد را در سطح dna آنها نشان میدهند، میتوانند نقش مهمی در بهبود ژنتیکی صفات کمی پیچیده از طریق انتخاب به کمک نشانگر یا ژن داشته باشند. در صورت شناسایی جایگاه های صفات کمی (qtl) بر روی کروموزوم ها، می توان از روش های نوین انتخاب ژنتیکی بر مبنای تفاوت های افراد در سطح dna آنها استفاده نمود. هدف اصلی این تحقیق، بررسی ارتباط نشانگرهای مولکولی کروموزوم 18 با وزن تولد و سایر صفات رشد بعد از تولد در گوسفند نژاد لری- بختیاری بود. آنالیز نواحی ژنومی موثر بر صفات کمی (qtl) برای داده های یک جمعیت گوسفند نژاد لری- بختیاری با استفاده از تحلیل پیوستگی به روش مکان یابی درون فاصله ای مبتنی بر رگرسیون ساده انجام گردید. جمعیت مورد بررسی شامل 162 حیوان مربوط به 5 خانواده ناتنی پدری بود. داده های فنوتیپی شامل اندازه گیری های وزن تولد (bwt)، وزن یک ماهگی (w1)، وزن شیرگیری (wwt)، وزن شش ماهگی (w6)، دور سینه در شش ماهگی (gi6)، طول بدن در شش ماهگی (lg6)، ارتفاع جدوگاه در شش ماهگی (ht6)، وزن نه ماهگی (w9) و وزن دوازده ماهگی (w12) بودند. 5 والد نر و نتاج آنها در یک ناحیه کاندیدا روی کروموزوم 18 برای نشانگرهای ریزماهواره تعیین ژنوتیپ شدند. داده ها در سه مرحله، در سطح خانواده (آنالیز هر خانواده به صورت انفرادی)، آنالیز توأم خانواده هایی که در آنها qtl تفرق حاصل می نمود و آنالیز توأم تمام خانواده ها به کمک یک مدل تک qtlانجام گردید. بر اساس آنالیزهای انفرادی خانواده ها، qtlهای مرتبط با صفات وزن تولد (در موقعیت cm117)، وزن یک ماهگی (در موقعیت cm116) و وزن شیرگیری (در موقعیت cm118) بین نشانگرهای cssm18 و tmr1، در خانواده اول شناسایی گردیدند. در خانواده ی پنجم نیز qtl های مرتبط با صفات دور سینه در شش ماهگی (در موقعیت cm114) و ارتفاع جدوگاه در شش ماهگی (در موقعیت cm113) بین نشانگرهای cssm18 و tmr1 شناسایی شدند. با انجام آنالیز به صورت همزمان بر روی دو خانواده اول و پنجم، یک qtl مرتبط با صفات وزن یک ماهگی، وزن شیرگیری و دور سینه در شش ماهگی به ترتیب در موقعیت های cm113، cm118 و cm118 بین نشانگرهای cssm18 و tmr1، شناسایی شد. آنالیز نهایی بر روی کلیه خانواده ها، حاکی از ارتباط معنی دار qtl پیشنهادی با وزن شش ماهگی در موقعیت cm106 و در نزدیکی نشانگر cssm18 نیز بود. با توجه به آن که ژن کارول بر روی کروموزوم 18 و در نزدیکی نشانگر cssm18 قرار دارد، این ژن یک کاندیدای قوی برای اثرات مشاهده شده ی qtl بر صفات رشد در این نژاد است. اثر جایگزینی آللی qtl برای صفات مختلف بین 2/1 تا 7/4 به واحد انحراف معیار فنوتیپی بود.